Czy nie dziwi cię
mądra niedoskonałość,
przypadek starannie przygotowany.
Czy nie zastanawia cię
serce nieustanne,
samotność, która o nic nie prosi i niczego nie obiecuje,
mrówka co może przenieść
wierzby gajowiec żółty i przebiśniegi,
miłość co pojawia się bez naszej wiedzy,
zielony malachit co barwi powietrze,
spojrzenie z nieoczekiwanej strony,
kropla mleka co na tle czarnym staje się niebieska,
łzy podobno osobne a zawsze ogólne,
wiara starsza od najstarszych pojęć o Bogu,
niepokój dobroci,
opieka drzew,
przyjaźń zwierząt,
zwątpienia podjęte z ufnością,
radość głuchoniema,
prawda nareszcie prawdziwa, nie posiekana na kawałki.
Czy umiesz przestać pisać,
żeby zacząć czytać.
Jan Twardowski - "Ankieta"
Kiedyś, kilka lat temu byłem pośrednikiem między fundatorem obrazu Jezusa Miłosiernego dla kościoła w jego rodzinnej miejscowości, a Panią Jolą, która ten obraz malowała. W rozmowie używałem określenia "kopia obrazu" i wtedy Pani Jola zwróciła mi uwagę, że nie jest to kopia tylko replika.
kopia - dokładne powtórzenie wykonanego wcześniej dzieła, z tego samego materiału, przy zastosowaniu tej samej techniki, w tej samej skali.
replika - powtórne wykonanie dzieła sztuki z możliwie wiernym odtworzeniem oryginału. Artyści w replice czasem zmieniają nieznacznie kompozycję, skalę, technikę wykonania.
Tak więc obraz namalowany przez Panią Jolę to była replika. Motyw był ten sam, ale technika wykonania, rozmiar inne. Stałem się przy okazji mądrzejszy, przynajmniej w tej małej cząsteczce.
Temat "repliki" przypomniał mi się, kiedy kilka tygodni temu przy okazji pobytu w Częstochowie odwiedziłem niedaleki Mstów, a właściwie kościół i klasztor Zakonu Kanoników Regularnych Laterańskich. Jeden z ojców oprowadzający po sięgającym XII wieku klasztorze zwrócił nam uwagę na późnobarokowy ołtarz główny w kościele Wniebowzięcia NMP nazywając go "kopią" ołtarza w bazylice jasnogórskiej, również pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP. Faktycznie kompozycja ołtarza jest podobna. Dla mnie podobieństwo przypieczętowane zostało tym, że w obu ołtarzach pod figurą z lewej strony jest snycerka przedstawiająca scenę zwiastowania.
ołtarz w kościele Wniebowzięcie NMP w Mstowie :
ołtarz w bazylice Wniebowzięcia NMP na Jasnej Górze w Częstochowie :
Temat repliki, naśladownictwa często można spotkać w architekturze i nie tylko.
Kolejnym moim przykładem jest sanktuarium Nawiedzenia NMP wraz z obejściem krużgankowym w Świętej Lipce oraz wzorowany na nim zespół pielgrzymkowy w Krośnie koło Ornety.
Święta Lipka :
Krosno koło Ornety :
W moich wędrówkach spotkałem również "replikę" rzymskiej bazyliki Św. Piotra wraz z Kolumnadą Berniniego.
Myślę, że każdy z nas ma w pamięci obraz Placu św. Piotra otoczonego elipsą kolumnady, z górującą nad nim kopułą bazyliki Św. Piotra
Będąc w Sankt Petersburgu zobaczyłem Sobór Kazańskiej Ikony Matki Bożej. Jest on zbudowany na początku dziewiętnastego wieku i jest postrzegany jako pomnik zwycięstwa Rosji nad Napoleonem.
Wzorowany jest na Bazylice Św. Piotra w Watykanie.
Myślę, że gdybyśmy poszperali w zakamarkach naszej pamięci to znajdziemy więcej przykładów replik czy to obrazów, rzeźb, czy pomników architektury.
A może ktoś podpowie jakiś przykład ?
pozdrawiam wszystkich
Zygmunt - oryginał
